ورزش، عمر را طولاني تر مي کند، باعث کاهش وزن مي شود و به تقويت قلب کمک مي کند اگرچه بهترين درمان ورزش است اما به ندرت پزشکان براي بهبود بيماري آن را توصيه مي کنند.
ميليون ها نفر در جامعه ما به علت ورزش نکردن از بيماري رنج مي برند اما ورزش چه نوع بيماري را درمان مي کند:
اضطراب: اضطراب روزانه و نگراني هاي کاري براي همه وجود دارد. اضطراب باليني مزمن هم نوعي از اضطراب است از مسائلي مانند افسردگي نشأت مي گيرد. ورزش براي درمان اضطراب و افسردگي مفيد است؛ زيرا با آزادسازي هورمون آندروفين احساس خوب ايجاد مي کند و خلق و خوي افراد را بهبود مي بخشد. افرادي که ورزش مي کنند، ۲۵ درصد کمتر دچار اضطراب مي شوند.
بهترين ورزش: براي مبتلايان به اضطراب مزمن، ورزش هاي آرام سازي (مديتيشن) از جمله يوگا بهترين است زيرا سيستم عصبي را آرام مي کند.
ADHD- بيش فعالي
اگرچه اين بيماري هيچ درماني ندارد، اما ورزش تمرکز را بهبود مي بخشد. ورزش به طور موقت ميزان دوپامين را افزايش مي دهد و در نتيجه مشابه داروهايي مانند «ريتالين» عمل مي کند. علاوه بر آن، بخشي از مغز را که موظف به گرفتن تصميمات و کنترل ضربه و تکانه هاست (impulse) تحريک مي کند. ورزش اضطراب به وجود آمده بر اثر ADHD را از بين مي برد.
بهترين ورزش: بزرگسالان مي توانند از هر نوع ورزشي بهره ببرند، اما کودکان بهتر است به ايروبيک و ورزش هاي تيمي که اعتماد به نفس را افزايش مي دهد بپردازند.
از دست دادن حافظه:
ورزش، جريان خون به مغز را تحريک مي کند و با رفع عوامل ايجاد مشکلات قلبي مانند کلسترول بالا و سفت شدن رگ ها، مانع لخته شدن خون مي شود. مغز سالم به يک قلب سالم نياز دارد. بررسي ها نشان مي دهد بزرگسالاني که به ورزش مي پردازند، در تست حافظه، توجه، تصميم گيري، انجام چند کار با هم و برنامه ريزي، امتياز بهتري به دست مي آورند.
بهترين ورزش: تکرار کار همانند يادگيري يک مهارت جديد، باعث رشد مغز نمي شود. ورزش هاي ساده مانند پياده روي کردن از يک مسير تازه، باغباني، يا تغيير مسير دوچرخه سواري و… مي تواند بسيار مفيد واقع شود.
مشکلات خواب:
به جاي مصرف قرص خواب آور، ورزش کنيد. ورزش نسبت به مصرف قرص، خوابي بهتر و عميق تر ايجاد مي کند. غير از آن، کمبود خواب با بروز مشکلات متعددي ارتباط دارد که با ورزش رفع مي شود؛ از جمله افزايش وزن، خستگي مفرط، بيماري قلبي و عدم توانايي کنترل استرس… که افزايش وزن باعث آپنه خواب نيز مي شود.
بهترين ورزش: هر نوع ورزش ۳۰ دقيقه اي کيفيت خواب را بهبود مي بخشد، به ويژه ورزش هايي مانند يوگا و… .
آسم:
شايد نامعقول به نظر بيايد، اما اگر دچار آسم شده ايد هرچه بيشتر ورزش کنيد کمتر دچار حمله آسم خواهيد شد. بالا رفتن وزن تأثير منفي روي وضعيت بيمار مي گذارد؛ زيرا سلول هاي چربي التهاب ايجاد مي کنند.
بهترين ورزش: اگر تصميم داريد بيرون منزل ورزش کنيد سعي کنيد در معرض تحريک کننده هاي محيطي مانند کپک، گرده، آلاينده و حتي هواي خيلي سرد که حمله آسم ايجاد مي کند قرار نگيريد.
درد در قست تحتاني، کمر، لگن، زانو و گردن:
تقريباً هر نوع درد را مي توان با ورزش کاهش داد زيرا اغلب دردها مربوط به نشستن طولاني مدت، شيوه زندگي بي تحرک، استرس و چاقي مفرط است. همه اين ها را مي توان با ورزش رفع کرد. درد ممکن است به علت ضعيف بودن عضله در قسمت موثر باشد. درد زانو مي تواند به علت ضعيف بودن تاندون در ران باشد. درد گردن و شانه مي تواند به علت خميدگي طولاني مدت پشت ايجاد شود .
بهترين ورزش: ورزش هاي مقاومتي و ورزش هاي کششي.
استئوآرتريت:
استئوآرتريت، درد و التهاب در اطراف مفصل ها بر اثر فرسودگي غضروفي است که از مفصل ها محافظت مي کند اما نگذاريد درد مانع ورزش شود؛ زيرا ورزش باعث کاهش وزن مي شود و وارد آمدن فشار روي مفصل هاي دردناک را کاهش مي دهد.
ورزش هاي مقاومتي، عضله هاي اطراف مفصل دردناک را تقويت مي کند تا فشار وارده روي عضله ها کمي کاهش يابد.
بهترين ورزش: ورزش هايي مانند پياده روي، شنا و ايروبيک در آب و با مشورت پزشک مي تواند مفيد واقع شود.
ورزش در بيماران قلبی
بيماران قلبی كه مي‌خواهند با ورزش كردن سلامت خود را بازيابند، باید دقت کنند که بهترين ورزش پياده‌روي نسبتاً تند است. ابتدا با 2 تا 3 دقيقه شروع كرده و سپس روزانه يك تا دو دقيقه به مدّت آن اضافه كنيد تا به 30 تا 45 دقيقه در روز برسد.
شدت ورزش بايد به حدي باشد كه دچار احساس تنگي نفس، خستگي شديد و يا درد سينه و سرگيجه نشوند و در صورت بروز هر يك از حالات فوق بلافاصله ورزش را متوقف كرده و در صورت وجود درد سينه يك عدد قرص زير زباني نيترو گليسيرين گذاشته به پزشك مراجعه كنند.
از انجام فعاليت بدني و ورزش هایی كه زور زدن زياد لازم دارد و حركت چنداني صورت نمي‌گيرد، مثل: وزنه‌برداري، هل دادن ماشين، شنا رفتن، دمبل زدن و… جداً پرهيز كنند.
ورزش در بیماران دیابتی
بنا به توصيه پزشکان ورزش باید در برنامه روزانه يا هفتگي همه افراد گنجانده شود تا علاوه بر سلامت جسم و روح مانع از ابتلا افراد به بيماري به ويژه ديابت شود، همچنین با ورزش می توان دیابت را کنترل کرد.
محققان بنياد بين المللي پيشگيري و کنترل ديابت معتقدند تمرينات ورزشي براي افراد ديابتي و حتي افرادي که در معرض خطر ابتلا به ديابت هستند بسيار مفيد است، بطوريکه افراد در معرض خطر با تمرينات منظم ورزشي ميتوانند از بروزديابت تا حد زيادي جلوگيري کنند و در افراد مبتلا به ديابت انجام تمرينات ورزشي کمک زيادي به کنترل وزن ،تعادل بهتر قند خون ، کاهش نياز به داروها و انسولين، متعادل نگه داشتن چربي خون و کاهش ابتلا به بيماري هاي قلبي و عروقي مي کند.
ورزش های مناسب برای ديابتی ها چیست؟
ورزش در درمان دیابت بسیار موثر است، زیرا نه تنها باعث پایین آوردن قند خون و كاهش مقاومت بدن به انسولین می شود، بلكه خطر بیماری های قلبی عروقی و نیاز به دارو در دیابت نوع 2 (دیابت غیر وابسته به انسولین) را كاهش می دهد.
برای جلوگیری از افت قند خون در افراد دیابتی، باید غذای بیشتری قبل از ورزش، در حین یا بعد از آن مصرف كرد و یا دوز انسولین را با افزایش فعالیت ورزشی كاهش داد.
افراد مبتلا به دیابت هیچ ممنوعیتی برای انجام ورزش های مختلف ندارند ، اما برخی ورزش ها مثل یوگا، پیاده روی، تای چی ، وزنه زدن زیر نظر مربی، دوچرخه و شناکردن برای آنان مفیدتر هست.
تنها نکته قابل توجه برای بیماران دیابتی قبل از انجام و انتخاب هر رشته ورزشی این است که با پزشک خود و پزشک متخصص ورزشی مشورت کنند.
ورزش و مبتلایان به کبد چرب
با توجه به اینکه چاقی و دیابت از عوامل بروز بیماری کبد چرب می شود، پس با انجام دادن ورزش می توان از عللی که خطر بروز بیماری کبد چرب را افزایش می دهد ، جلوگیری کرد.در واقع بهترين روش و آسان ترين راه درمان کبد چرب حذف عوامل ايجادکننده بيماري است.
به عنوان مثال فرد چاقي که دچار کبد چرب شده است با انجام ورزش بصورت مستمر (دست کم 5 بار در هفته و هر بار 20 دقيقه پياده روي يا دويدن آهسته)، و همچنین با اصلاح شيوه تغذيه از طريق يک رژيم غذايي سالم و متعادل، کم کالري و کم چرب می تواند اضافه وزنش را کاهش دهد و یا فرد ديابتي با کنترل ديابت خود که پیش از این اشاره شد که فرد دیابتی علاوه بر درمان دارویی توسط پزشک و رژیم غذایی با فعاليت هاي بدني و ورزش منظم می تواند دیابت خود را کنترل کند و با کنترل این بیماری از بيماري کبد چرب نیز رهايي پيدا مي کند.
دکترمهدی پزشکی مدرس متخصص گوارش در خصوص درمان بیماری کبد چرب معتقد است: این بیماری درمان دارویی و قطعی ندارد و تنها با ورزش می توان این بیماری را بهبود بخشید. این بیماران نیاز نیست که ورزش خاصی انجام دهند و فقط کافی است که فعالیت بدنی منظم و مستمر را برای درمان و کسب سلامتی در برنامه زندگی خود قرار دهند.
ورزش و بیماران مبتلا به آسم
از آنجایی که بیماران مبتلا به آسم در تنفس مشکل دارند، شايد نامعقول به نظر بيايد که برای درمان به ورزش بپردازند. اما اگر دچار آسم شده ايد هرچه بيشتر ورزش کنيد کمتر دچار حمله آسم خواهيد شد. در اغلب موارد ورزش منظم سبب کاهش شدت حملات آسم می‌شود.بالا رفتن وزن تأثير منفي روي وضعيت بيمار مي گذارد؛ زيرا سلول هاي چربي التهاب ايجاد مي کنند.
پیشنهاد می شود این بیماران اگر تصميم داريد بيرون منزل ورزش کنيد سعي کنيد در معرض تحريک کننده هاي محيطي مانند کپک، گرده، آلاينده و حتي هواي خيلي سرد که حمله آسم ايجاد مي کند قرار نگيريد.
ورزش و مبتلایان به اضطراب
اضطراب:
اضطراب روزانه و نگراني هاي کاري براي همه وجود دارد. اضطراب باليني مزمن هم نوعي از اضطراب است از مسائلي مانند افسردگي نشأت مي گيرد. ورزش براي درمان اضطراب و افسردگي مفيد است؛ زيرا با آزادسازي هورمون آندروفين احساس خوب ايجاد مي کند و خلق و خوي افراد را بهبود مي بخشد.
افرادي که ورزش مي کنند، ۲۵ درصد کمتر دچار اضطراب مي شوند. بهترين ورزش براي مبتلايان به اضطراب مزمن، ورزش هاي آرام سازي (مديتيشن) از جمله يوگا بهترين است زيرا سيستم عصبي را آرام مي کند.
تاثیرات ورزش در پیشگیری و درمان سرطان
تجارب فشارآور روانی، حالات عمیق تنشی و اضطرابی، ناکامی های شدید، افسردگی طولانی، محرومیت از خواب به طور مکرر، داغ دیدگی، سوگواری و سایر حالات هیجانی منفی می‌تواند موجب کاهش حساسیت دستگاه ایمن سازی بدن شده و شخص را در معرض انواع بیماریها و سرطان قرار دهد. ورزش باعت افزایش سیستم ایمنی بدن و در نتیجه مقاومت بدن به ایبتلا به انواع سرطان می شود.
ورزش های پیشنهادی برای بیماران سرطانی
الف:ورزش های با فشار متوسط
مانند: کوهنودری، پیاده روی، دوچرخه ثابت، یوگا، اسکی، شنا، اسکیت، تیروکمان، شکار، بسکتبال دو نفره، ماهیگیری و حتی کارهای روزمره خانگی مانند شستن ظرف ها و تمیز کردن خانه …
ب:ورزش های با فشار سنگین
مانند: ايروبيک، کاراته، جودو بوکس، اسکواش، دويدن، بالا رفتن از پله، هاکی، طناب زدن، فوتبال و راگبي …
امروزه نقش مثبت ورزش در پیشگیری و درمان سرطان های کولورکتال، سینه، رحم، تخمدان و پروستات به طور کامل شناخته شده است و پزشکان به افراد مبتلا به این نوع سرطان ها برنامه ورزشی ویژه تجویز می کنند.
درد و التهابات مفصلی و ورزش
استئوآرتريت، درد و التهاب در اطراف مفصل ها بر اثر فرسودگي غضروفي است که از مفصل ها محافظت مي کند اما نگذاريد درد مانع ورزش شود؛ زيرا ورزش باعث کاهش وزن مي شود و وارد آمدن فشار روي مفصل هاي دردناک را کاهش مي دهد.
ورزش های مقاومتی، عضله هاي اطراف مفصل دردناک را تقويت مي کند تا فشار وارده روي عضله ها کمی کاهش يابد.
بهترين ورزش: ورزش هايي مانند پياده روي، شنا و ايروبيک در آب و با مشورت پزشک مي تواند مفيد واقع شود.
به طور حتم این نمونه ای کوچک از دنیای فواید ورزش در درمان و پیشگیری از بیماری ها است که امیدوارم با مرور این مطالب و یادآوری فواید ورزش بیشتر به آن بپردازید و از فعالیت بدنی غافل نشوید.
جمع آوری کننده مطلب: دانش آموز عزیز خانم فاطمه بناتربتی- کلاس 303
تایید کننده مطلب: دبیر محترم تربیت بدنی؛ سرکار خانم غفوریان