یکی از نشانه های انسان زنده و فعال، مسئله حرکت او است. حرکت درمانی یک شیوه بسیار با ارزش در جهت درمان بیماران عضلانی، استخوانی می باشد و می توان گفت در دمان کلیۀ امراض، کم یا زیاد موثر است. یکی از مشکلات بیماران در دوره نقاهت، عدم توانایی در حرکت مفاصل و اندام ها و کل بدن است، به گونه ای که این امر ممکن است؛ در افراد مسن موجب زمین گیر شدن و در نهایت مرگ آنان بشود.
در افراد جوان هم، موجب اتلاف وقت و عمر و لطمه به اقتصاد خانواده و جامعه می گردد. با داشتن اطلاعات کافی از فواید حرکت درمانی و داشتن شیوۀ انجام آن، پزشک و بیمار می توانند از مشکلات متعددی، از قبیل درد ناشی از بی حرکتی مفصل، خشکی ناشی از بی حرکتی، لنگش ناشی از بی حرکتی، پوکی استخوان در عضوی که حرکت نمی کند و چه بسا شکستگی، تغییرات آرتروزی در آن مفصل و گاه مفاصل مجاور و … جلوگیری کنند.
شاید در حال حاضر با مشخص شدن نتایج و تأثیرات متعدد ورزش بر روی بیماری های کمتر نیازی باشد که در مورد ضرورت و اهمیت حرکت درمانی بحث شود. با این حال اگر چه تأثیرات ورزش برای برخی از افراد جامعه محسوس است، ولی هنوز برای عده ای از افراد نقش و اهمیت ورزش در زندگی آن چنان که باید محسوس باشد، نیست.
از سوی دیگر بسیاری از اشخاص که از تأثیرات و نتایج ورزش در بیماری ها آگاهی دارند، در هنگام انجام و اجرای حرکت درمانی با مشکل مواجه می شوند.:
منظور از حرکت درمانی، استفاده از حرکت جهت اهداف درمانی است. همانطور که می دانیم حرکت را می توان به دو نحو در مفاصل بدن مشاهده کرد : یکی حرکتی است که توسط خود شخص انجام می گیرد که اصطلاحاً به آن حرکت فعال می گویند و حالت دوم، حرکتی است که توسط خود شخص انجام نمی گیرد، بلکه به وسیله کمک شخص دیگری انجام می گیرد که اصطلاحاً به آن حرکت غیر فعال می گویند.
در حرکت فعال عضله فرد به طور محسوس منقبض می شود ولی در حرکت غیر فعال عضله شخص به طور محسوس منقبض نمی گردد. بنابراین در حرکت درمانی چنانچه فرد بتواند حرکات را خودش انجام دهد از تمرینات فعال استفاده می کنیم و چنانچه شخص نتواند حرکات را خودش انجام دهد، از تمرینات غیر فعال استفاده می کنیم.
تاریخچه حرکت درمانی
اگرچه در زمان های قدیم بعضی از اطباء و حکما ورزش و حرکت را در برخی از بیماری ها و اختلالات تجویز می کرده اند، ولی قدمت و سابقه حرکت درمانی به سبک کلاسیک امروزی، زیاد نیست.
به عبارت دیگر در زمان های قبل برخی از حکما و اطباء مثل سقراط، ارسطو، ابوعلی سینا و … ورزش را به صورت پراکنده و در عده ای از بیماران خود تجویز می کرده اند و این روند تا اوایل قرن نوزدهم ادامه داشته است.
طبق بعضی از بررسی ها، نخستین فردی که ورزش درمانی یا حرکت درمانی به سبک فعلی را تدوین نموده، لینگ بوده است. نامبرده که یک استاد شمشیرباز بوده است و در یک مدرسه ورزشی کار می کرده است، پس از مطالعات و بررسی های مداوم، توانست، یک سری از نرمش ها و حرکاتی که در آن زمان مرسوم بوده است، تنظیم و مرتب نماید و سپس تحت عنوان ورزش ها یا نرمش های سوئدی به جامعه تقدیم نماید.
می توان نرمش های سوئدی را به عنوان اولین برنامه کلاسیک حرکت درمانی تلقی نمود. در واقع لینگ از انواع نرمش ها و تمرینات ورزشی ژیمناستیک، بخشی از آن که می توانست تأثیرات درمانی در بدن داشته باشد، انتخاب نمود.
همانطور که می دانیم پس از مشخص شدن نتایج و تأثیرات ورزش ها یا نرمش های سوئدی آشنا هستند و این نرمش ها را انجام می دهند.
نکته قابل توجه اینکه در بعضی از کشورهای جهان همانند چین و هند در دوران باستان ورزش ها و نرمش هایی وجود داشته است که عده ای از مردم جهت ایجاد آرامش روحی و جسمی و بدست آوردن سلامتی از آن استفاده می کرده اند. به عنوان مثال تمیرینات یوگا در هندوستان رواج بسیاری داشته است و در حال حاضر هم در بعضی از کشورها با تغییراتی که در تمرینات یوگا به وجود آورده اند، عده ای از مردم جهت برطرف نمودن ناراحتی های خود از تمرینات یوگا استفاده می کنند.
جمع آوری کننده مطلب: دانش آموز عزیز خانم ارغوان جلالی -کلاس 201
تایید کننده مطلب: دبیر محترم تربیت بدنی؛ سرکار خانم غفوریان